تحلیل عناصر رمان «مملکه البلعوطی» نجیب کیلانی

نجیب کیلانی از بزرگ ترین نویسندگان معاصر و از پیشگامان واقع گرایی اسلامی است. این نویسنده مصری آثار متعددی در زمینه رمان، شعر، نقد و ادبیات دینی و پزشکی دارد. رمان اجتماعی- تاریخی «مملکه البلعوطی»، از أخرین آثار او می باشد که به سبک واقع گرایی اسلامی نوشته شده است. این رمان، مربوط به خانواده کیلانی، به ویژه پدربزرگ نجیب (ابراهیم عبداللطیف) است که به دلیل شجاعت و عدالت خواهی، «بلعوطی» نامیده شد. رمان، شرح مقابله او با ابوالعز سلیم زمین دار بزرگ روستا است که روستاییان را به استثمار کشیده بود. نویسنده از خلال محیط روستایی داستان، به اختلاف طبقاتی بین زمین داران و کشاورزان، فقر در جامعه به ویژه در روستاهای آن زمان مصر می پردازد. در این رمان، بین تمام اجزای پیرنگ، هماهنگی و انسجام منطقی وجود دارد. حوادث با شخصیت ها مرتبطند و در بین حوادث، تسلسل علی و معلولی برقرار است. تأثیر حوادث سیاسی آن روزگار بر زندگی مردم خصوصاً طبقه کشاورز، در رمان به خوبی منعکس شده است. نویسنده در گفت وگوها از آیات قرآن، احادیث پیامبر، ضرب-المثل و شعر استفاده می کند. اشخاص رمان واقعی هستند و نویسنده در معرفی آن ها از دو روش مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرده است. شخصیت ها از نوع مردم عادی و واقعی اند. زاویه دید رمان، سوم شخص و دانای کل نامحدود است. عنوان رمان بر محتوای آن دلالت می کند. گستردگی مکان در روستاهای مصر به این معناست که قضایای رمان با اکثریت مردم مصر مرتبط است. زمان رمان، نه از نوع روائی، بلکه از نوع تقویمی است.